N.M. Karamzindan olingan parchani diqqat bilan o‘qing. «Notinchligiga qaramay, u bu kuchli yoshlik davrida o‘zini o‘sha davrning umumiy davlat yaramasligidan himoya qilmadi, bu nemis xalqlari Evropaga keltirdi: men ular amirlik tizimi haqida gapiryapman. Vladimirning baxti va xarakteri, Yaroslavning baxti va xarakteri faqat bir hokimiyatga asoslangan davlatning qulashini kechiktira olardi. Rossiya bo‘lingan. Uning baxt-saodati uchun zarur bo‘lgan qudrat yo‘qoldi va xalqning baxt-saodati yo‘qoldi. Pastkash knyazlar orasidagi achinarli ichki nizolar ochildi, ular shon-sharafni, Vatan manfaati esdan chiqarib, bir-birlarini o‘ldirib, xalqni yo‘q qildilar, o‘zlarining kichik shaharchalarini ko‘paytirish uchun. Yunoniston, Vengriya, Polsha dam oldi: bizning ichki falokatimiz ularga xavfsizlik kafolatini berdi. Shu kungacha ular ruslardan qo‘rqishardi, – endi ular ruslarni nafrat qila boshlashdi. Ba’zi bag‘rikeng knyazlar – Monomax, Vasiliy – Vatan nomidan tantanali yig‘ilishlarda gapirdi, boshqalar – Bogolyubskiy, Vsevolod III – yagona hokimiyatni o‘zlariga qaratishga harakat qilishdi: harakatlar zaif, notinch bo‘ldi va Rossiya ikki asr davomida o‘z ichki qiyinchiliklarini tortib, o‘z ko‘z yoshlari bilan qonini ichdi». Parchada gapirilgan tarixiy davrning xronologik doirasini ko‘rsating.

• XII–XV asrlar.
• X–XII asrlar.
• XI–XVI asrlar.

📚 Похожие вопросы по этой дисциплине

• "Igor polki haqida so‘z" asaridan olingan parchani o‘qing. «... Shunda buyuk Svyatoslav ko‘z yoshlari bilan aralashgan oltin so‘zni so‘zladi va dedi: 'Ey jiyanlarim, Igor va Vsevolod! Siz Polovets yeriga erta qilich bilan hujum qildingiz, o‘zingizga shon-shuhrat izladingiz. Ammo siz sharmanda bo‘lib g‘alaba qozondingiz, sharmanda bo‘lib yovvoyi qonini to‘kdingiz. Sizning jasur qalblaringiz mustahkam po‘latdan yasalgan va jasorat bilan toblangan. Nima qildingiz mening kumush sochimdan? Endi men kuchli, boy va jangchilar bilan serob akam Yaroslavning hokimiyatini ko‘rmayapman. Ammo siz "Biz o‘zimiz shon-shuhratni qaytaramiz, kelajakni o‘zimiz bo‘lamiz." dedingiz:... Buyuk knyaz Vsevolod! Sen uzoqdan uchib kelishni va otangning oltin taxtini himoya qilishni o‘ylaysanmi? Sen Volgani eshkak bilan chayqatsang, Donni dubulg‘a bilan to‘ldirishing mumkin. Sen, buyrukchi Rurik va Dovud!... Janoblar, bizning davrimizdagi ozor uchun, Rus yerini himoya qilish uchun, Igor yaralari uchun, jasur Svyatoslav o‘g‘li uchun oltin yuganingizga tushing. Galitskiy Osomisl Yaroslav!... Sen momaqaldiroqlaringni yerlar bo‘ylab oqizasan, Kievga eshiklarni ochasan, otangning oltin taxtidan mamlakatlarga o‘qlar otasan. Janob, Konchakni, yovvoyi qullarini, Igor yaralari uchun, jasur Svyatoslav o‘g‘li uchun ot!». "So‘z"ning asosini tashkil etgan tarixiy voqea qanday?
• Tarixchi B.A. Rybakovning asaridan parcha o‘qing. «Amirliklar va knyazlarning rang-barang va dramatik tashqi tarixidan tashqari, bu davr biz uchun Yaroslav Osomisl davridan boshlab aniq ko‘rinib turgan knyazlar va boyarlar o‘rtasidagi keskin munosabatlar bilan juda qiziq. Agar shaxsiy manfaat va xudbinlik elementini chiqarib tashlasak,... ularning erlarni konsentratsiya qilish, udelarni zaiflashtirish va markaziy knyaz hokimiyatini kuchaytirish siyosati ob’ektiv ravishda xalq manfaatlariga mos kelgani uchun mutlaqo progressiv bo‘lganini tan olish kerak. Bu siyosatni amalga oshirishda knyazlar shahar aholisining keng qatlamlariga va ularning o‘zlari tomonidan yetishtirilgan kichik feodallar ("otroklar", "bolalar", "mehribonlar") zaxiralariga tayangan, ular knyazga to‘liq qaram bo‘lgan. Ushbu davrning boshlang‘ich fazasiga (normal rivojlanishga fath omili aralashgunga qadar) madaniyatning pasayishi bilan emas,... aksincha, shaharlarning tez o‘sishi va rus madaniyatining barcha ko‘rinishlarida yorqin gullab-yashnashi bilan tavsiflanadi. Bundan kelib chiqadiki, yangi siyosiy shakl, ehtimol, dastlab progressiv rivojlanishga yordam bergan». Parchada gapirilgan tarixiy davrning nomini ko‘rsating..